ترخیص کالا از گمرک، فرایندی است که نیازمند تهیه و ارسال مدارک گوناگونی میباشد. این مدارک مهم ترخیص کالا بسیار حائز اهمیت هستند به طوری که در صورت عدم یا کمبود یکی از این مدارک، مراحل ترخیص کالا با مشکلاتی مواجه میشود و به تأخیر میافتد. به همین دلیل، آشنایی با لیست مدارک لازم برای ترخیص کالا از گمرک و ارائه کامل و جامع این مدارک بسیار اهمیت دارد. در این مقاله با کرم بابا همراه باشید تا اطلاعات مختصری در خصوص مدارک مهم ترخیص کالا ارائه کنیم.
لیست مدارک ترخیص کالا
ترخیص کالا از گمرک فرآیندی است که بر پایه قوانین و مقررات خاصی انجام میشود و مستلزم ارائه مدارک و اسناد گوناگون از سوی تجار و بازرگانان فعال در عرصه واردات و صادرات است. این مدارک، مالکیت قانونی آنها بر کالاها و صحت تجارتشان را اثبات میکند و ارائه بهموقع آنها به تسریع این فرآیند کمک شایانی مینماید. با توجه به زمانبر بودن جمعآوری این مدارک، توصیه میشود فعالان این حوزه از ابتدای امر تجارت خود نسبت به تهیه و تنظیم اسناد مربوط به ترخیص کالا اقدام نمایند تا از بروز مشکلات و جریمههای احتمالی گمرکی پیشگیری کنند.
مدارک مورد نیاز برای ترخیص کالا در تمامی گمرکات کشور یکسان است. بنابراین فرقی نمیکند که شما از کدام مرز گمرکی ایران قصد ترخیص کالا را دارید در هر صورت لازم است مدارک زیر را تهیه و ارائه کنید:
- مدارک مربوط به کالا: شامل فاکتور فروش، بارنامه حمل و نقل، گواهی اصالت کالا و سایر مدارک مرتبط با کالا است.
- مدارک مربوط به صاحب کالا: شامل گواهی ثبت شرکت، مجوز تجارت خارجی و سایر مدارک هویتی و قانونی صاحب کالا میباشد.
- مدارک مربوط به نماینده صاحب کالا: اگر نماینده دیگری برای ترخیص کالا وجود داشته باشد، مدارکی مانند نامه افتتاح حساب نمایندگی و مجوز نمایندگی باید ارائه شود.
مهمترین مدارک برای ترخیص کالا
ترخیصیه: ترخیصیه، گواهی حیاتی صادرشده توسط شرکت حمل و نقل، به عنوان سندی کلیدی برای ترخیص کالا از گمرک محسوب میگردد و به صاحب کالا امکان میدهد تا با ارائه آن، درخواست ترخیص کالای خود را به گمرک ارائه نماید؛ این سند شامل اطلاعات ضروری نظیر مشخصات گیرنده، شماره بارنامه، وزن و شرح کالا، جزئیات وسیله حمل، فهرست کامل محموله و دیگر موارد مربوط به تحویل سفارش بوده و به عنوان مدرکی دال بر انجام عملیات حمل و نقل، نقش بسزایی در تسهیل و آغاز فرآیند ترخیص کالا ایفا میکند، بدین ترتیب، ترخیصیه با دربرگیری تمامی اطلاعات لازم، امکان مشارکت کامل صاحب کالا در مراحل ترخیص را فراهم میآورد.
پروفرما (Proforma Invoice): پروفرما اینویس، به عنوان یک سند حیاتی در معاملات تجاری، توسط فروشنده صادر شده و در برگیرنده جزئیات مربوط به خرید کالا است. این پیش فاکتور، قیمت کالاها، شرایط پرداخت، اطلاعات طرفین معامله و سایر موارد مرتبط با خرید را مشخص میکند. در این سند، اطلاعات دقیقی از قبیل تعداد و قیمت واحد و کل کالاها، نحوه پرداخت، کشور سازنده و وزن خالص و ناخالص درج میگردد. پروفرما اینویس به عنوان یک توافق رسمی و سندی معتبر بین خریدار و فروشنده عمل کرده و در فرآیندهای تجارت بینالمللی از اهمیت بسزایی برخوردار است، زیرا به خریدار امکان میدهد تا پیش از انجام معامله، اطلاعات کاملی در مورد کالای مورد نظر و شرایط مالی آن کسب نماید.
پکینگ لیست (Packing List): فهرست عددی، که با نامهای بستهبندی فهرست یا پکینگ لیست نیز شناخته میشود، سندی است که توسط فروشنده صادر میگردد و جزئیات مربوط به محتویات و نوع بستهبندی یک بار را به منظور تأیید صحت اطلاعات آن در فرآیند ترخیص کالا از گمرک ارائه میدهد. این سند حاوی اطلاعات جامعی از جمله نوع و ابعاد بستهها، تعداد آنها، نام و آدرس خریدار و فروشنده، نحوه پرداخت و سایر مشخصات مربوط به محموله بوده و هدف اصلی آن تأیید درستی محتویات و بستهبندی مرسوله است. بدین ترتیب، فروشنده با ارائه فهرست عددی، صحت اطلاعات و بستهبندی مناسب کالا را تضمین نموده و به تسهیل فرآیند بارگیری و ترخیص کالا از گمرک کمک میکند. این سند پس از صدور، به همراه سایر مدارک مورد نیاز به گمرک ارائه میگردد تا اطلاعات مربوط به بار به طور صحیح ثبت و در فرآیند ترخیص کالا مورد استفاده قرار گیرد.
گواهی مبدا: گواهی مبدأ، که توسط اتاق بازرگانی و صنایع کشور صادر میگردد، به عنوان یکی از اسناد حیاتی در فرآیند ترخیص کالا از گمرک، مبدأ و کشور سازنده کالا را تعیین میکند. این گواهی حاوی اطلاعاتی نظیر مشخصات فروشنده و خریدار، گیرنده کالا، جزئیات حملونقل و امضای صادرکننده به همراه نماینده معتبر اتاق بازرگانی بوده و به طور کلی اصالت ساخت کالا در کشور مبدأ را تصدیق مینماید. اگرچه در شرایطی که کالا منشأ واحدی داشته و مشمول هیچگونه محدودیت ترجیحی نباشد، ممکن است ارائه این گواهی توسط گمرک الزامی نگردد، اما در اغلب موارد، گواهی مبدأ یک سند ضروری برای تسهیل تشریفات گمرکی و اجرای صحیح قوانین مربوطه محسوب میشود.
گواهی بازرسی کالا:
گواهی بازرسی کالا، که توسط شرکتهای بازرسی صادر و به منظور تأیید کمیت و کیفیت محمولهها تهیه میشود، از مدارک حیاتی در فرآیند ترخیص کالا از گمرک به شمار میرود. این سند شامل اطلاعات جامعی از جمله نام و مشخصات شرکت بازرسیکننده، زمان و مکان دقیق بازرسی، شرح کامل کالا، نتایج آزمایشهای صورتگرفته، تأییدیه حجم و وزن صحیح، ویژگیهای بستهبندی و هرگونه نقص یا ایراد قابل مشاهده در کالا است. در واقع، گواهی بازرسی کالا با تأیید وضعیت مطلوب و صحت ابعاد محموله در زمان حمل، نقش بسزایی در تضمین کیفیت و اعتبار آن ایفا کرده و به عنوان یک مدرک معتبر در تسهیل فرآیند ترخیص کالا از گمرک عمل میکند.
مجوزهای قانونی: مجوزهای قانونی، شامل مدارک و اسناد ضروری، نقش حیاتی در فرآیند ترخیص کالا از گمرک ایفا میکنند و توسط سازمانهای گوناگونی نظیر سازمان استاندارد، وزارت بهداشت، وزارت انرژی اتمی، وزارت فرهنگ و ارشاد و دیگر نهادهای ذیربط صادر میگردند؛ این مجوزها بر اساس نوع کالا مشخص شده و اخذ آنها پیششرط لازم برای انجام ترخیص است. عدم ارائه به موقع و کامل این مدارک میتواند منجر به توقف فرآیند ترخیص و تحمیل مسئولیتها و هزینههای مازاد بر گمرک و سازمان صادرکننده مجوز شود. بنابراین، توصیه اکید میگردد که فعالان تجاری نسبت به تهیه دقیق و به موقع مجوزهای قانونی کالای خود اقدام نموده و آنها را در اختیار مراجع مربوطه قرار دهند تا از بروز هرگونه وقفه در فرآیند ترخیص جلوگیری به عمل آید و این فرآیند به نحو صحیح و بدون اشکال به انجام رسد.
بارنامه: بارنامه، سندی حیاتی در تشریفات گمرکی ترخیص کالا به شمار میرود که نه تنها جزئیات توافق حمل و نقل و تاییدیه دریافت کالا را در خود جای میدهد، بلکه به عنوان مدرک مالکیت کالا نیز عمل میکند و در صورت بروز خسارت، پشتوانهای برای پیگیریهای بیمهای محسوب میگردد.
اطلاعاتی که باید در بارنامه درج شود، شامل موارد زیر می شود:
- شرح دقیق کالا، علائم تجاری و یا شماره های تجاری مربوط به کالا
- نام حامل کالا
- نام گیرنده کالا
- مشخصات فردی که اطلاع ارسال کالا به او می رسد(در صورت لزوم)
- هزینه حمل پرداخت شده یا قابل پرداخت در مقصد
- تعداد نسخه های بارنامه که به صورت اصلی صادر شده است.
- تاریخ صدور بارنامه و سایر اطلاعات مربوطه
به خاطر داشته باشید که بارنامه باید به صورت دقیق و کامل تکمیل شود تا در فرآیند ترخیص کالا هیچگونه اختلالی به وجود نیاید و مالکیت کالا به طور صحیح تایید شود.