صادرات و واردات یکی از عوامل حیاتی اقتصاد هر کشور محسوب می‌شود. به همین منظور، دولت برای پشتیبانی از برنامه‌های اقتصادی و توسعه تجارت بین‌المللی، قوانین و مقرراتی را در حوزه گمرک و ترخیص کالاها تدوین کرده است. هزینه ورودی به عنوان یکی از جنبه‌های حیاتی در مدیریت تجارت، نقش مهمی در هزینه‌های کسب و کار دارد. اما چگونه هزینه ورودی تعریف می‌شود و سود معاملاتی در این زمینه چگونه محاسبه می‌شود؟ آیا سود بازرگانی و حقوق گمرکی به عنوان بخشی از مالیات‌های اصلی در حوزه واردات محسوب می‌شوند؟
هزینه ورودی به عنوان هزینه‌هایی شناخته می‌شود که یک شرکت یا بازرگانی باید به منظور واردات کردن کالاها یا خدمات به کشور دیگری پرداخت کند. این هزینه‌ها شامل مواردی مانند گمرکی‌ها، عوارض و سایر هزینه‌هایی است که به دلیل ترخیص کالاها و کسب مجوزهای لازم، شرکت متقاضی می‌بایست هزینه کند. هزینه ورودی معمولاً بر اساس ارزش کالا و میزان دستورالعمل‌های گمرکی محاسبه می‌شود. سود معاملاتی نیز به عنوان نرخ سودی که یک شرکت در زمان صادرات یا واردات دریافت می‌کند، تعریف می‌شود. این سود بیشتر به عنوان تفاوت بین قیمت فروش و قیمت خرید کالاها یا خدمات در نظر گرفته می‌شود. برای محاسبه سود معاملاتی، معمولاً مجموع هزینه‌های مربوط به صادرات یا واردات از قیمت فروش کسر می‌شود. در ادامه با کرم بابا همراه باشید تا مختصر و کامل در این باره صحبت کنیم.
هزینه ورودی
در قوانین گمرکی، هزینه های ورودی نیز شامل سود بازرگانی و ۴ درصد حقوق و سایر عوارض می باشد. این هزینه‌ها توسط واردکنندگان قبل از عرضه کالا باید پرداخت شود و برای دریافت مجوز ورود محموله تجاری خود به کشور، این مبلغ به عنوان حقوق ورودی به گمرک پرداخت می‌شود. این مبلغ، ارزش کل هر کالا را مشخص می‌کند و توسط دولت تعیین می‌شود. در واقع، حقوق ورودی شامل هزینه‌هایی است که وارد کنندگان برای واردات کالاها باید پرداخت کنند، به علاوه سود بازرگانی و سایر عوارض و گمرکی‌ها.
سود کسب و کار
در قانون گمرک (1392)، حقوق گمرکی به میزان چهار درصد (4%) از ارزش گمرکی کالا به علاوه سود بازرگانی تعیین شده توسط هیات وزیران به اضافه وجوهی که طبق قانون گمرک وصول می‌شود و برای طبقات پیش‌بینی‌شده است، محاسبه می‌شود. برای واردات کالا، اما با درج خدمات انجام نمی‌شود، به عنوان هزینه، گمرک برای تعیین میزان مالیاتی که صاحب کالا باید پرداخت کند، کل ارزش گمرکی و حقوق ورودی را در نظر می‌گیرد و مالیات و عوارض جزء حقوق ورودی محسوب نمی‌شوند.
لذا، سود بازرگانی و حقوق گمرکی به عنوان بخشی از حقوق ورودی تعریف می‌شوند و در محاسبه مالیات و عوارض واردات مؤثر هستند. بنابراین، واردکنندگان باید به این هزینه‌ها توجه کنند و آنها را در محاسبه هزینه کالاها و سودآوری معاملات خود در نظر بگیرند.
منافع تجاری و گمرکی چیست؟
منافع گمرکی و تجاری یا همان سود بازرگانی و حقوق گمرکی دارای تفاوت‌هایی هستند. در ابتدا باید اشاره کنیم که حقوق گمرکی، مبلغی است که بر اساس تعرفه‌های مشخص شده در قانون گمرک (1392) به عنوان 4 درصد ارزش کالاهای وارداتی محاسبه می‌شود. این مبلغ به عنوان هزینه‌ای که به گمرک پرداخت می‌شود، حساب می‌شود.
از طرفی، سود بازرگانی یک مفهوم متغیر است و بسته به هر محصول و شرایط بازار، متفاوت است. سود بازرگانی توسط هیئت وزیران در قالب بخشنامه‌ای اعلام می‌شود و معمولاً هر سال تغییراتی در سیاست‌های دولت در این بخش رخ می‌دهد. تعیین سود بازرگانی به استناد تحلیل و بررسی تقاضا و عرضه کالاهای وارداتی و شرایط اقتصادی کشور صورت می‌گیرد. تجار نیز باید این سود را به گمرک پرداخت کنند.
مبلغ جمع آوری شده از سود بازرگانی به عنوان درآمد، در ارگان‌های دولتی مختلف برای تأمین هزینه‌ها و خدمات عمومی استفاده می‌شود. این ارگان‌ها می‌توانند شامل عوارض سالیانه شهرداری، عوارض تعاون، هلال‌احمر، خدمات شهری، راهسازی، عوارض هوایی، عوارض دریایی، بهداشت، راهداری و غیره باشند. با تعیین سود بازرگانی، می‌توان حقوق گمرکی (که بخشی از هزینه کالاست) و مبالغ مالیاتی که بر اساس آن تعیین می‌شود، را محاسبه کرد و این امر به تعادل و عدالت در واردات کالاها کمک می‌کند.
محاسبه سود کسب و کار
حاشیه سود کسب و کار به صورت دقیق و کامل به عوامل مختلفی بستگی دارد. اما به طور کلی، می‌توانید از روش‌های زیر برای محاسبه سود کسب و کار استفاده کنید:
- روش ساده: در این روش، سود کسب و کار برابر با درآمد کل منهای هزینه‌های عمومی و هزینه‌های مرتبط با تولید یا ارائه خدمات است. این روش به شما ایده‌ای اجمالی از سود کسب و کار می‌دهد، اما بررسی دقیق‌تر نیاز دارد.
- روش خالص سود: در این روش، سود کسب و کار برابر با درآمد خالص (درآمد منهای هزینه‌های متغیر مانند مواد اولیه و هزینه‌های تولید) است. این روش برای شرکت‌های تولیدی و فروشگاه‌ها مناسب است و نشان می‌دهد که چقدر از درآمد شرکت به صورت سود به دست می‌آید.
- روش حاشیه سود: در این روش، سود کسب و کار برابر با حاشیه سود (مبلغی که پس از کسر هزینه‌های متغیر از فروش کسب می‌شود) است. این روش بیشتر در صنایع خدماتی مانند رستوران‌ها یا فروشگاه‌های خدماتی استفاده می‌شود.
مهم است که برای محاسبه دقیق سود کسب و کار، تمام هزینه‌ها، درآمدها، مالیات‌ها و عوامل دیگر را در نظر بگیرید و از گزارش‌های مالی و حسابداری خوب استفاده کنید. همچنین، برای قطعات و صنایع خاص ممکن است نیاز به روش‌ها و فرمول‌های خاصی باشد که بهتر است با کارشناسان و حسابداران ما مشورت کنید.
معافیت از سود کسب و کار
معافیت از پرداخت سود کسب و کار یک مزیت مالی است که برخی گروه‌ها و کالاهای تجاری دریافت می‌کنند. این معافیت‌ها بر اساس تصمیمات دولت و سیاست‌های تجاری تعیین می‌شوند و به این گروه‌ها اجازه می‌دهد که از پرداخت مالیات بر سود تجاری معاف شوند. با این حال، آنها همچنان می‌بایست عوارض و مالیات‌های دیگری مانند مالیات 4 درصدی را پرداخت کنند. در زیر، لیستی از موسسات و خدماتی که در هنگام ترخیص کالا از گمرک از پرداخت مالیات بر سود تجاری معاف هستند آورده شده است:
- موسسات ثبت اختراع: موسساتی که در حوزه ثبت اختراع فعالیت می‌کنند و اختراعات و ایده‌های نوآورانه ایجاد می‌کنند.
- موسسات نوآوری: موسساتی که فعالیت‌های نوآورانه در زمینه تولید و خدمات را ارائه می‌دهند.
- شرکت‌های فناوری اطلاعات: شرکت‌هایی که در حوزه فناوری اطلاعات و شبکه‌های ارتباطی فعالیت می‌کنند.
- موسسات دانش‌بنیان: موسساتی که بر اساس دانش تخصصی خود، محصولات و خدمات نوآورانه ارائه می‌دهند.
- تولید محصولات اشتغالزا: شرکت‌ها و موسساتی که با تولید محصولات و خدماتی به شغل‌های جدید و اشتغالزا کمک می‌کنند.
درصد سود معاملات در سال ۱۴۰۲
درصد سود معاملات در سال 1402 بسته به نوع کالا یا خدماتی که مورد معامله قرار گرفته، متفاوت است. همانطور که اشاره کردید، این درصد در طول زمان تحت تاثیر تغییرات قوانین و مقررات مالی و تجاری قرار می‌گیرد. برای مثال، در برخی صنایع و قوانین مختص به تجارت خودرو، هر بار که اصلاحیه‌ها و بخشنامه‌های جدید صادر می‌شود، می‌تواند درصد سود تجاری تغییر کند. همچنین، سایر کالاها و خدمات نیز ممکن است تحت قوانین و ضوابط خاصی قرار داشته باشند که تاثیری در درصد سود معاملات آنها داشته باشد.
نکات مهم برای افزایش سود تجارت
در ادامه اطلاعاتی درباره سود بردن از تجارت، نکات و ویژگی‌های دیگر را برایتان توضیح می‌دهیم:
- تنها مرجع دریافت سود بازرگانی، گمرک ایران است و پرداخت سود به ریال انجام می‌شود. این به این معنی است که هنگام تراکنش‌های تجاری مرتبط با واردات و صادرات، سود حاصل شده باید به ریال پرداخت شود.
- هنگام اشاره به سود تجارت، اغلب به سود حاصل از واردات نهایی کالاهایی که اظهار شده و آماده ترخیص هستند اشاره می‌شود. به عبارت دیگر، سود معمولاً در مراحل پایانی واردات کالاها به دست می‌آید.
- برخی از کالاها از سود تجاری معاف هستند و باید سالانه در جدول تعرفه گمرکی جستجو شوند تا ببینید آیا برای آنها سود تجارت لحاظ می‌شود یا خیر.
- در دفتر تعرفه گمرکی، به خصوص در قسمت حقوق ورودی، توضیحاتی درباره سود تجارت و شرایط آن آمده است. این توضیحات می‌تواند به شما کمک کند تا در مورد سود تجارت و مربوطه ها بهتر مطلع شوید.
- سود تجارت برای انواع کالاها (به طور مستقل از کیفیت بالا و بی کیفیت بودن) محاسبه و لحاظ می‌شود. یعنی در هر نوع کالا، سود تجارت به عنوان یک عامل مهم در محاسبه هزینه و درآمد تجاری در نظر گرفته می‌شود.
کلام اخر
در روند ترخیص کالاهای وارداتی، بازرگانان باید هزینه‌هایی به گمرک پرداخت کنند. یکی از این هزینه‌ها که به عنوان یک نوع مالیات غیرمستقیم شناخته می‌شود، سود بازرگانی نام دارد. این سود بازرگانی جزء مالیات بر درآمد تلقی می‌شود و نرخ آن سالانه توسط دولت تعیین می‌شود. برای محاسبه نسبت سود تجارت، باید به وزن، حجم و تعداد کالا توجه کرد و در نهایت ارز خالص، هزینه ارسال و هزینه ثبت سفارش را با هم جمع کرد. باید توجه داشت که هزینه‌های مذکور سالانه متعددی است و بسته به شرایط و تغییرات بازار ممکن است تغییر کنند.
همچنین دولت برای تشویق بیشتر بازرگانان و افزایش سطح اشتغال، امتیازاتی برای مناطق آزاد و برخی گمرکات مانند جزیره هرمز، بندر خرمشهر و آبادان در نظر گرفته است. این امتیازات ممکن است شامل تسهیلات مالی، حمایت‌های مالی، تخفیفات مالیاتی و دیگر تسهیلات باشد.
